กลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่

กลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่ (ชมรมรักษ์ธรรมชาติ)

กลุ่มเกษตรทำนานาโส่ เกิดขึ้นเนื่องด้วยเกษตรกรในพื้นที่ต้องการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงแบบแผนการผลิตทางการเกษตรให้เป็นเกษตรกรรมยั่งยืนที่มีการผลิตหลากหลายและไม่ใช้สารเคมี สร้างกระบวน การกลุ่มเพื่อการเรียนรู้สู่การแก้ไขปัญหาของชุมชน เป็นการพึ่งพาตัวเองในขั้นต้นรวมถึงเป็นการช่วยเหลือกันของเกษตรกรในพื้นที่จากการรวมตัวกันตั้งแต่ในอตีดจนถึงปัจจุบัน

ประวัติความเป็นมา : กลุ่มเกษตรกรทำนานาโส่ มีอายุในการก่อตั้ง 36 ปี ตั้งแต่ปี 2519 – 2555

กลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่ จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลเมื่อ ๑๕ มีนาคม ๒๕๑๙ ทะเบียนเลขที่ ยส.๓/๒๕๑๙ ตามประกาศคณะปฏิวัติฉบับที่ ๑๔๑ ประกาศ ณ วันที่ ๑ พฤษภาคม ๒๕๑๕ ได้ดำเนินการในรูปแบบคณะกรรมการ นำสินค้าปัจจัยด้านการผลิตทางการเกษตร(ปุ๋ยเคมี) มาบริการให้กับสมาชิก แต่ประสบปัญหาขาดทุน ไม่มีการดำเนินกิจกรรมต่อจนกระทั่งกลุ่มผู้นำไม่เป็นทางการ (ที่ประกอบด้วยคณะกรรมการกลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่ ส่วนหนึ่ง)  โสเหล่กัน เพื่อระดมความคิดเห็นและรวมกลุ่มกันแก้ปัญหาเรื่องสุขภาพ สิ่งแวดล้อมและการผลิตปี ๒๕๒๓ ผู้นำกลุ่มเห็นว่าการตั้งกองทุนร้านค้าจะช่วยให้ชาวบ้านเรียนรู้การช่วยเหลือกัน จึงได้ระดมทุนก่อตั้งเป็น “กองทุนร้านค้าหมู่บ้าน” เพื่อรวมกันซื้อรวมกันสินค้า บริหารจัดการในรูปกลุ่มชาวบ้าน ซึ่งต่อมาพัฒนาเป็น “กองทุนพัฒนาหมู่บ้าน” และดำเนินกิจกรรมการบริหารในรูปกลุ่มสืบเนื่องมาถึงปัจจุบัน ๒๕๒๖ ก่อตั้ง “ชมรมหมอยาพื้นบ้านและผู้สนใจสมุนไพรอำเภอกุดชุม” เป็นที่รวมของหมอยาพื้นบ้าน พระสงฆ์ ครู พยาบาลและนักพัฒนาเอกชนร่วมกันทำงานมาโดยตลอด จนกระทั่งปี ๒๕๓๓ ได้จัดตั้งเป็น “ศูนย์พัฒนาวัตถุดิบสมุนไพรวัดท่าลาด” ดำเนินการด้านการผลิตวัตถุดิบและยาสมุนไพร

๒๕๓๓ มาซาโนบุ ฟูกูโอกะ นักเกษตรกรรมธรรมชาติชาวญี่ปุ่นได้

มาเยือนกุดชุมและบรรยายเรื่องเกษตรกรรมธรรมชาติ ซึ่งสร้างแรงบันดาลใจให้แก่ชาวบ้านเป็นอย่างยิ่ง ทำให้เกิดการทำนาธรรมชาติขึ้น ในชุมชนบ้านโสกขุมปูนและขณะนั้นกระแสการบริโภคเพื่อสุขภาพ และการบริโภคที่ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อมในสังคมไทยได้ตื่นตัว โครงการ สมุนไพรเพื่อการพึ่งตนเองจึงประสานเชื่อมโยงกลุ่มผู้บริโภคในกรุงเทพมหานคร และผู้ผลิตที่กุดชุมเข้าเป็นเครือข่าย “ชมรมเพื่อนธรรมชาติ” เพื่อส่งเสริมและจัดจำหน่ายข้าวปลอดสารพิษปลอดสารเคมีแก่ผู้บริโภค เมื่อมีช่องทางตลาดก้าวเข้าสู่ธุรกิจชุมชน โรงสีข้าวจึงเกิดขึ้นกลุ่มผู้นำ ตระเวนหาความรู้โดยการดูงานตามโรงสี ต่างๆ ระดมทุนจากชาวบ้านการขายข้าวสารล่วงหน้าจากมูลนิธิเด็กและ โครงการสมุนไพรเพื่อพึ่งพาตนเองเพื่อก่อสร้างโรงสี เมื่อสร้างสำเร็จ กลุ่มผู้นำและสมาชิกพร้อมใจกันตั้งชื่อว่า “ชมรมรักษ์ธรรมชาติ” ทำงานร่วมกับกลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่

วัตถุประสงค์ของกลุ่มเกษตรกรทำนา นาโส่ (ชมรมรักษ์ธรรมชาติ)

• เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรทำนาโดยไม่ใช้สารพิษและสารเคมี ที่คำนึงถึงสุขภาพและความปลอดภัยทั้งผู้ผลิตผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม
• เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรปรับเปลี่ยนระบบการผลิตที่หลากหลายสามารถพึ่งตนเองได้ ช่วยเหลือเกื้อกูลกันตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง
•  เพื่อเป็นกลไกในการรับซื้อข้าวเปลือกและแปรรูปข้าวเปลือกจากชาวนาด้วยความเป็นธรรม
• เพื่อเป็นกิจกรรมที่เอื้อให้เกิดการเรียนรู้ในการทำงาน การบริหารจัดการธุรกิจและการแก้ไขปัญหาในชุมชน
• เพื่อส่งเสริมการรวมกลุ่มของชาวบ้าน อันเป็นปัจจัยที่ทำให้ชุมชนเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้
• เพื่ออนุรักษ์และฟื้นฟูพันธุกรรมพื้นบ้าน

คณะกรรมการกลุ่มฯ

• นายมั่น สามสี ประธาน
• นายธวัช ทองน้อย รองประธาน
• นายสมหวัง ศรีมันตะ กรรมการ
• นายสมหมาย สามสี กรรมการ
• นายดาวเรือง พืชผล กรรมการ
• นายเลาะ ศรีมันตะ กรรมการ
• นางชุธิมา ม่วงมั่น กรรมการ/ผู้จัดการ

ปัจจุบัน กลุ่มเกษตรกรทำนานาโส่ (ชมรมรักษ์ธรรมชาติ)

มีสมาชิกผู้ถือหุ้น จำนวน 942 คน มีคณะกรรมการบริหาร 15 คน ที่ปรึกษา 6 คน มีคณะกรรมการดำเนินงาน ประกอบไปด้วย ฝ่ายส่งเสริมเกษตรกรรมยั่งยืน ฝ่ายโรงสีข้าวชุมชน ธนาคารชุมชน และกองทุนสวัสดิการชุมชน

ฝ่ายส่งเสริมเกษตรกรรมยั่งยืน

• ส่งเสริมเกษตรอินทรีย์ เกษตรปลอดสารพิษ
• ส่งเสริมการเกษตรแบบผสมผสาน เกษตรกรรมยั่งยืน ความมั่นคงด้านอาหารและสุขภาพ
• ส่งเสริมการรวมกลุ่มเพื่อทำกิจกรรมพึ่งพาตนเองด้านปัจจัยการผลิต
• ส่งเสริมให้เกิดการอนุรักษ์ฟื้นฟูสิ่งแวดล้อม ดิน น้ำ ป่า
• สร้างเกษตรกรต้นแบบในชุมชน
• จัดตลาดนัดสีเขียวในชุมชนเมืองเพื่อให้ผู้บริโภคได้ตระหนักถึงความปลอดภัยและความมั่นคงด้านอาหาร

ฝ่ายโรงสีข้าวชุมชน

• รับซื้อข้าวเปลือกจากสมาชิกและเกษตรกรในราคายุติธรรมและซื่อสัตย์ โปร่งใส เชื่อถือได้
• สร้างกระบวนการเรียนรู้ให้กับสมาชิกและคณะศึกษาดูงานทั้งในและต่างประเทศ
• ฟื้นฟูและอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รวมถึงวัฒนธรรมประเพณีในท้องถิ่น เช่น ประเพณีสู่ขวัญข้าว เป็นต้น
• สร้างนวัตกรรมใหม่ๆในการผลิตและแปรรูปสินค้าเกษตร
• ประสานความร่วมมือระหว่างองค์กรเอกชนและหน่วยงานภาครัฐ

ธนาคารชุมชน

• ธนาคารชุมชน เป็นวิธีการระดมทุนภายในชุมชนที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านโดยเปิดบริการออมทรัพย์ให้กับสมาชิกที่เป็นเกษตรกรและที่ไม่ใช่เกษตรกรโดยคิดอัตราดอกเบี้ยเงินฝากสูงกว่าธนาคารพาณิชย์ ร้อยละ 1 และนำเงินออกมาใช้เป็นทุนหมุนเวียน

กองทุนสวัสดิการชุมชน

• ก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2536 โดยการจัดสรรกำไรของกิจการโรงสีเป็นทุนสาธารณประโยชน์ และในปี พ.ศ. 2541 ได้จัดตั้งคณะกรรมการกองทุนและได้ขอทุนจากโครงการต่างๆมาใช้ในการจัดสวัสดิการให้การช่วยเหลือและให้บริการแก่สมาชิก

ในปัจจุบันทางกลุ่มมีพื้นที่ส่วนกลางดำเนินการ : จำนวน 8 ไร่ 2 งาน ประกอบไปด้วย

• โรงสีข้าวกล้องและข้าวขาวขาวขนาด 60 ตัน/วัน
• ฉางเก็บข้าวเปลือกขนาด 500 ตันและ 1,500 ตัน
• เครื่องชั่งขนาด 40 ตัน
• อาคารสำนักงานและอาคารอเนกประสงค์
• รถบรรทุก 4 ล้อ
• รถบรรทุก 6 ล้อ
• รถตัก
• เครื่องบรรจุถุงระบบสายพาน
• เครื่องบรรจุถุงสุญญากาศ
• เครื่องยิงสี
• ลานตาก 5,000 ตารางเมตร